Hamide HANGÜL
Borçlar Kanunu’na 8 Haziran 2022’de eklenen geçi maddeyle konut kirasına getirilen yüzde 25 zam tavanının sonuna gelindi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bitiş sinyalini verdiğini zam sınırının, piyasada tam karşılık bulmadığını, yüzde 100’ü aşan artışların görüldüğüne işaret eden sektör temsilcileri, şu anda ev sahiplerinin, sürenin dolacağı 1 Temmuz’u beklediğine dikkat çekti.
Bu süreden sonra, yeni sözleşmelerin 12 aylık TÜFE ortalamasına göre yenileneceğine işaret eden uzmanlar, ayrıca beş yılını dolduran kiracılar için de kira tespit davaları açılabileceğine dikkat çekti. Öte yandan kira davaları da halen devam ediyor. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un mayıs ayında yaptığı açıklamaya göre, kira davalarında arabulucuya başvuru sayısı 169 bin 255’i bulurken, başvuruların 62 bin 783’ünde anlaşma sağlanamadı.
“Tahliye davaları yığılır”
Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu kurucularından Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, kiracıların ciddi sıkıntıya gireceğine işaret ederek, şu değerlendirmelerde bulundu: “Konut kiralarına getirilen yüzde 25 kira artış sınırı, 1 Temmuz 2024’te sona erecek. 2 Temmuz 2024’ten itibaren kira artışları, 12 aylık enflasyon ortalamasına göre belirlenecek. İki yıldır yüzde 25 kira artışı üzerinden kendi ekonomisini zar zor götüren kiracı, temmuz sonrasında yüzde 65 oranında kira artışları ile karşılaşacak.
Kiracıların bu yükü kaldırması mümkün değil. Bu kez de kiraların ödenmemesi sorunu ortaya çıkacak ve yeniden mahkemelerde tahliye davalarıyla yığılmalar yaşanacak. Şu an Ankara ve İstanbul’da Sulh Hukuk Mahkemelerinin sayısının artırılması da bunun açık bir göstergesi.”
“Temmuzda yüzde 65’le başlar”
Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman, TÜFE’nin bir alt kalemi olan “gerçek kira” endeksindeki yıllık yüzde 120’nün üzerindeki artışa işaret ederek, söz konusu yüzde 25 kira sınırlamasının piyasada karşılığını bulmadığını ifade etti. Kira sınırlamasının kalkmasıyla 12 aylık ortalamalara göre TÜFE oranında artışların beklenebileceğini kaydeden Büyükduman, “Kira sınırından dolayı gelecek yıl artışları dikkate alarak rayiç belirleniyor.
10 bin olan bir yere 15 bin kira bedelle, ‘önümüzdeki yıl kira artışının gerisinde kalacağı için rakam bu’ diyor mülk sahipleri. Şimdi bir rahatlama sağlanır. 1 Temmuz’dan itibaren 12 aylık ortalamalara göre yaklaşık yüzde 65 kiralar artar” değerlendirmesi yaptı. TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya da konut kiralarında iki yıldır uygulanan yüzde 25 sınırlamasının kira değerlerini frenleyen bir unsur olduğunu söyledi. Uygulamanın her yıl beklenemeyeceğine dikkati çeken Maya, “Bir gün bitecekti.
Normal koşulda kira artış oranı son 12 aylık TÜFE ortalamasında belirlenir” dedi. Kira tavanının uygulandığı iki yılda, tüm piyasada uygulanan bir yüzde 25 konut kira zammı oluşmadığına işaret eden Maya, “Yani bu süreçte, konut kiraları tam o oranda artmadı, çok üzerinde artışlar yaşandı. Hukuki yollara başvuran olaylarla da karşılaştı. Temmuz 2024 itibariyle bu anlamda koşul şartı da kalkıyor demek olacak.”
“Bugünden davalar açılıyor”
Keller Williams Ekol Yönetici Ortağı Ahmet Kurşunlu ise ev sahiplerinin temmuzu beklediğini belirterek, “Süresi dolan sözleşmelerde TÜFE oranında artış talepleri başlayacak. Şimdiden davalar da açılmaya başladı. En son sözleşmeler isteniyor mahkeme için. İnsanlar bekliyor. Hem 5 yılını dolduran kiracılar için kira tespit davasının açılması hem de TÜFE oranında yeni zam için mülk sahipleri bekliyorlar. Özellikle kira sözleşmesi dolanlarda yeni zam için bekleyenler var. Beş yılı dolduranlar için ciddi yeni davalar açılabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Kiralar tavan yaptı
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, konut kiralarında yüzde 25 sınırının piyasa koşullarında çok fazla uygulanmadığını gördüklerini, bazı ihtilafların da uzlaşmayla çözüldüğünü söyledi. Aşa, “Bizim tavsiyemiz hep uzlaşma yönündeydi. Bize intikal eden olaylarda yüzde 50’den fazla uzlaşma sağladık. İş mahkemeye gitmeden, ancak bun kabul eden, etmeyen oldu. Bu iş artık sembolik kaldı. Ancak tabii uygulayanlar, yüzde 25’den fazla zam yapmam diyenler oldu. Kiralar bizce tavan yaptı. Yüzde 25 geçici bir uygulamaydı. Yeni bir düzeleme yapılmazsa, bundan sonra 12 aylık ortalamalara göre TÜFE oranında artış söz konusu olur” değerlendirmesinde bulundu.
